Karbon, oksijen ve hidrojenden oluşan organik bileşiklerdir.Vücuda enerji sağlayan besin ögelerinden biridir ve besinlerde en çok bulunan ögedir. Çeşitli yapılarda ve isimlerde karbonhidratlar bulunmaktadır.
Şekerler, oligosakkaritler ve polisakkaritler olarak 3 gruba ayrılır.
Şekerler; monosakkaritler,disakkaritler,şeker alkollerinden oluşur.
Monosakkaritler 3 gruba ayrılır.
1) Glikoz(Üzüm şekeri) : Kanımızda serbest halde bulunur.En çok üzüm, üzüm içeren yiyecekler ve balda bulunur.Diğer meyvelerde de bulunur.
2) Fruktoz(Meyve Şekeri): Meyve,bal,pekmezde bulunur.
3) Galaktoz:Süt Şekeridir.
Disakkaritler:İki monosakkaritin bir molekül su kaybederek oluşturduğu şekerdir.3 formda bulunur.
1) Maltoz(Glikoz+Glikoz): Arpa, baklagillerde az bulunur.
2) Sakkaroz(Glikoz+Fruktoz) : En çok şeker pancarı ve şeker kamışında
3) Laktoz(Glikoz+Galaktoz): Sütte bulunan karbonhidrat türüdür.
Şeker Alkolleri:Glikoz ve früktozun indirgenmesi ile elde edilirler.İnce bağırsaktan yavaş emilirler,kan şekerini hızlı yükseltmezler.Fazla alımı laksatif etki yapar!
-Üç farklı formu var: Sorbitol, Maltitol, Laktitol
Oligosakkaritler: Galaktooligosakkaritler,fruktooligosakkaritler,maltodekstrin,polidekstroz..
Oligosakkaritler; ‘’prebiyotik’’ olarak adlandırılır.
Prebiyotikler sindirilmeden kalın bağırsağa geçer ve buradaki bakteriler tarafından fermente edilir. Fermentasyon sonucu kısa zincirli yağ asitleri oluşur. Bu yağ asitleri bağırsak hücreleri için enerji kaynağı olduğundan,bağırsak sağlığına olumlu etki,bağışıklık sistemini geliştirici ve hastalıklardan koruyucu etki sağlar.
-Galaktooligosakkaritler: en çok kurubaklagiller
-Fruktooligosakkaritler:Soğan,sarımsak,buğday,çavdar,yer elması,muz
Polisakkaritler: Nişasta ve nişasta olmayan diye ayrılır.
-Buğday,mısır,darı,pirinç nişasta içerir.
-Nişasta olmayan polisakkaritler diyet posasını oluşturur. Bunlar sellüloz, hemiselluloz, pektin ve sakız olarak isimlendirilirler.
Diğer karbonhidratlarsa;
-Glikojen: Birçok glikozdan oluşan vücutta depolanan karbonhidrat türüdür.Karaciğer ve kaslarda depolanır.
-Mükopolisakkaritler:Dokuların ana ögelerindendir. Proteine bağlanabilirler. Mükopolisakkaritlere örnekler;hiyaluronik asit,heparin,kondroitin sülfatlar verilebilir.
Çıkarılabilecek Özet:
-Karbonhidratlar doğada en fazla bulunan organik moleküllerdir.
-Birçok besin grubunda da bulunur, vücudumuz için temel yakıttır.
-Enerji sağlar ve vücutta depolanabilir.
-Birçok farklı dokuda, organ yapılarında bulunur.